محمدرضا وکیل یکی از کادرهای تنظیم نسل‌نو هزاره درکویته پاکستان، پس از ناپدید شدن عبدالحسین اخلاقی از رهبران جبهه متحد انقلاب اسلامی از احزاب هشتگانه شیعه، در اوایل دهه‌ی شصت هجری، از کویته پاکستان همراه با موترش توسط افراد این حزب اختطاف شده بود و تا سال 1369 در جاغوری به طور پنهانی در اسارت جبهه متحد انقلاب اسلامی قرار داشت. خانواده او که سال‌ها پیش در پاکستان مهاجرت کرده بود، در آنجا زندگی می‌کرد.
در آن سال‌ها مجاهدین، مخالفت شدید با تنظیم نسل‌نو هزاره داشت و بیشتری از تحصیل کردگان ناسیونالیست هزاره عضویت این حزب را داشتند. پس از سقوط شورای انقلاب ایتلاف اسلامی به رهبری سید بهشتی در مناطق مرکزی، هواداران و اعضای این حزب مورد برخورد شدید احزاب اسلامی وابسته به ایران قرار گرفتند و بیشتری از فعالان آن در پاکستان پناهنده شدند و افراد این حزب در داخل کشور به اتهام شعله‌ای بودن و پیروی از مائو تحت تعقیب شدید قرار می‌گرفتند.
خانواده رضا وکیل تا سال 1369 موفق نشده بود که سرنخی از او بیابند. در همین سال برای شان معلوم شده بود که رضا وکیل در جاغوری در اسارت جبهه متحد انقلاب اسلامی می‌باشد. این گروه، به دلیل اینکه تنظیم نسل‌نو هزاره را در ناپدید شدن اخلاقی در پاکستان دخیل می‌دانست، رضا و کیل را در بدل رهایی اخلاقی به جاغوری، آورده بود.
در سال 1369 حساسیت احزاب جهادی نیز در برابر تنظیم نسل‌نو هزاره در جاغوری فروکش کرده بود. مذاکراتی در کویته پاکستان و جاغوری برای آزادی رضا وکیل به راه افتاده بود. عبدالعلی پدر رضا وکیل همراه با یکی از عمو زادگان پدرم به جاغوری آمدند و پیرامون آزادی رضا وکیل تلاش‌های‌شان را آغاز کردند و در نتیجه‌ای مذاکرات میان بزرگان پاتو زادگاه پدری رضا وکیل، و خانواده عبدالحسین اخلاقی در حوتقول و اعضای بلند پایهی جبهه متحد انقلاب اسلامی، رضا وکیل در بدل دومیلیون و سه‌صد و هفت هزار افغانی آزاد شد.
این مبلغ در آن سال‌ها پول هنگفتی بود و خانواده رضا وکیل توان پرداخت آن را نداشت. بزرگان اولاده نمک وکیل پاتو که در جریان آزادی رضا وکیل با پدر او همکاری می‌کردند، این مبلغ را به طور داوطلبانه جمع آوری کردند. لیست جمع آوری این پول را که پدرم نیز سهمی در آن گرفته بود، دوسال پیش تصادفی در جمع اسناد او یافتم. در مورد اینکه تنظیم نسل‌نو هزاره چه نقشی در آزادی رضا وکیل داشته هنوز معلوماتی در این زمینه ندارم.
روزی که موافقتنامهای آزادی رضا وکیل صورت گرفت. پدرش با عبدالعلی بروسلی شب آن در خانه‌ی ما میهمان بودند. پدر رضا وکیل از اینکه پس از شش سال، فرزندش را سالم دیده بود، نهایت خوشحال بود و می‌گفت: «وقتی رضا وکیل را دیدم موی سر و ناخن‌های انگشتانش بسیار بلند بود و دیده می‌شد که خیلی دیر حمام نکرده است».
فردای آن روز رضا وکیل آزاد شد، اقوام و نزدیکانش برای آزادی او شادیانه زدند. رضا وکیل به این صورت، پس از شش سال در او اخر ماه سنبله 1369 از اسارت جبهه متحد انقلاب اسلامی آزاد شد و همراه با پدرش به کویته پاکستان رفتند. [1]
در آن زمان من در حدود دوازه سال سن داشتم و در بسیاری شب‌ها همراه با پدرم در کنار میهمانان می‌نشستم و به قصه‌های شان گوش می‌دادم. به خاطر دارم، پدر رضا وکیل بیشتری روزها به خانهای ما می‌آمد و خاطراتی از محبوبیت فرزندش در پاکستان نیز برای ما قصه می‌کرد.
رضا وکیل یکی از نخبه‌گان هزاره در پاکستان است و او پس از آزادی خود دوباره به فعالیت‌های سیاسی‌اش در کویته پاکستان ادامه داد و اکنون یکی از رهبران حزب دموکراتیک هزاره (H.D.P) می‌باشد.
چهار سال پیش وقتی تصویری از زمان آزادی خود را از اسارت جبهه متحد انقلاب اسلامی، در فیسبوک منتشر کرده بود، در پای آن کامنت نوشتم و با هم صحبت کردیم. او با نظرم در مورد اینکه مذهبی‌گرایی به نفع هزاره‌های کویته نیست، موافق بود.
عبدالحسین اخلاقی در شهر نجف عراق تحصیل کرده بود و در آنجا عضو اولین حلقه سیاسی «طلاب» مذهبی هزاره « شباب الهزاره » بوده و متاثر از افکار علی شریعتی، مرتضی مطهری و جلال الدین فارسی نیز بوده است.
ناطقی (1396) [2] « اعضای «شباب الهزاره» تجمع دیگری به نام «روحانیت مبارز» را ایجاد کرد. « روحانیت مبارز» در واقع نام تشکیل جوراب سفیدها بود و آنها بیانیههای بسیار تندی از رادیو عراق علیه شاه ایران میخواندند. اکثر بیانیه انقلابی علیه شاه توسط سید محمد دعایی خوانده می‌شد. حالا اما طلاب افغانی مرتبط با جوراب سفیدهای ایرانی، جمع خودشان را «روحانیت مبارز» نام گذاشته بودند. عبدالحسین اخلاقی از تمامی ارتباطات و جزئیات به خوبی با خبر بود. ما به خانه آنها می‌رفتیم و اکثر جلسات را در آنجا برگزار می‌کردیم. آقای اخلاقی مجلۀ ذوالفقار را نیز نشر می‌کرد. این مجله از تنظیم نسل‌نو هزاره در کویته بود.»
همچنان سید عسکر موسوی، حسین عاقلی و عبدالحسین اخلاقی را بنیان گذاران جنبش اسلامی مستضعین که در سال 1358 در تهران تاسیس شده بود، معرفی نموده است. [3]
----------
پی‌نوشت
1. در سندی پول جمع آوری شده، برای رهایی رضا وکیل تاریخ نگارش این سند 22/6/1369 نوشته شده است.
2. ناطقی، محمد، سالهای تغییر؛ روایت نیم قرن زندگی، 1396، کابل، موسسه تاریخ شفاهی افغانستان ص 104، 105
3. موسوی، عسکر، هزاره‌های افغانستان، مترجم اسدالله شفایی، چاپ اول،1379، تهران موسسه فرهنگی، هنری نقش سیمرغ ، ص 312
نظرات
ارسال یک نظر