جان سپکو رئیس اداره بازرسی کمک‌های ایالات متحده امریکا برای
افغانستان گفته، اگر با طالبان نیز صلح شود، خطر فروپاشی نظام سیاسی و امنیت در افغانستان
باقی می‌ماند. به غیر از طالبان، گروه داعش، باندهای قاچاق مواد مخدر، گروه‌هایی افراطی
مذهبی که در مرز افغانستان و پاکستان فعالیت می‌کنند و جنگ‌سالاران، نظام سیاسی و ثبات
افغانستان را تهدید می‌کنند. جان سپکو به پالیسی سازمان صلح، هشدار داده که باید این
واقعیت‌ها را در مورد برنامه‌های صلح در نظر بگیرند.
تردیدی نیست که صلح واقعی و پایدار در افغانستان، زمانی تحقق
پیدا خواهد کرد که گروه‌های تروریستی و جنگی نتوانند در این کشور فعالیت کنند. دولت
قدرتمند با حمایت گسترده مردمی وجود داشته باشد. این دولت برای اداره افغانستان، تامین
نظم و قانون برنامه داشته و با افراط‌گرایی مذهبی که بزرگترین عامل تولید و پرورش گروه‌های
تروریستی مانندِ طالبان و داعش بوده، مبارزه کند و تقویت فرهنگ مدنی را از برنامه‌های
مهم خود انتخاب کند.
در یک و نیم دهه گذشته، هرچند افغانستان دستاوردهایی در زمینه
دولتداری داشته و تغییرات اجتماعی نیز به وجود آمده؛ اما برای تامین ثبات و اینکه
افغانستان گام‌های موفق را برای گذشتن از شرایط سنتی به مدرن بردارد؛ هیچ برنامه وجود
نداشته و عوامل عقب ماندگی، ناامنی و جنگ به‌درستی شناساسی نشده و راهکار و برنامه‌های
مشخص غیر از جنگ، طرح و عملی نشده است.
از نظر شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی، افغانستان دو قرن از
زمانش عقب مانده است. هرچند مناسبات سرمایه‌داری و پولی در تمامی نقاط افغانستان گسترش
پیدا کرده و نظام سرمایه‌داری در این جامعه، جا باز کرده؛ اما چهاردهه جنگ و تسلط طالبان
بر بیش از نیمی از قلمرو افغانستان سبب شده که سرمایه‌گذاری در بخش تجارت و صنعت گسترش
نیافته و شیوه زراعت نیز تغییر نکند.
نظام کشاورزی و آبیاری افغانستان، سنتی و غیر مدرن است و از
این جهت تولیدات کشاورزی افغانستان در حدی نیست که سبب رشد اقتصادی شود. از جانب دیگر
گروه طالبان و سنت گرایان مذهبی، با تعلیم و تربیه مدرن مخالفت می‌کنند. مخالفت آنها
سبب شده که نسل جدید و جوانان در افغانستان، از سواد محروم بمانند و از آنها باندهای
تبهکار، چاقاقبران مواد مخدر و گروه‌های افراطی مذهبی، به‌عنوان نیروی جنگی استفاده کنند. به غیر
از عوامل سیاسی، زمینه‌های اجتماعی تداوم جنگ نیز وجود دارد که سبب تولید گروه‌های
تروریستی و باز تولید این گروه‌ها در افغانستان می‌شود.
گذشتن از این شرایط، با یک دولت مدرن و قوی ممکن است که افغانستان
به آن نیاز دارد. با توجه به اینکه جامعه افغانستان درگیری شدید با ساختارها و ارزش‌های
پیش مدرن دارد. تقویت دولت، نیازمند حمایت جهانی است. بدون دولت مدرن و قوی، افغانستان
نمی‌تواند با افراط‌گرایی مذهبی و عوامل اجتماعی دیگر که سبب تولید و تقویت گروهای
تروریستی می‌شود، پیروز شود.
صلح با طالبان که این گروه نزدیک به نیمی خاک افغانستان را در
اختیار دارد، بسیار مهم است. باید نتیجه صلح با طالبان، برگشتِ افغانستان به گذشته
یا پذیرش دیدگاه طالبانی نباشد. نتیجه صلح با طالبان، تقویت نفوذ دولت و تطبیق برنامه‌های
توسعه‌ای مانند ساختن مکتب‌ها و شفاخانه‌ها و دیگر تاسیسات اجتماعی و ایجاد فعالیت‌های
تجارتی و صنعتی و جلب سرمایه‌گذاری در مناطق زیر اداره طالبان باشد. در نتیجه آن فرصت
کار برای جوانانی که حالا به‌عنوان سرباز در صف طالبان می‌جنگند، فراهم شود.
باز شدن مراکز آموزشی
زمینه رشد فرهنگی و بلند رفتن ظرفیت‌های اجتماعی را در قلمرو طالبان فراهم می‌کند.
نتیجه صلح باید امتیاز دادن تنها برای رهبران طالبان و دادن فرصت‌های بیشتر به تئوری
پردازان افراط گرایی مذهبی نباشد. باید زمینۀ تغییر اجتماعی و فرهنگی را در جامعه بیشتر
از پیش تقویت کند.
صلح با طالبان باید
با مدیریت و برنامه‌های روشن پیش برود. پس از صلح نیز باید برنامه‌هایی برای تقویت
دولتداری روی دست گرفته شود. این برنامه‌ها کمک می‌کند که گروه‌های تروریستی دیگر مانندِ
داعش جای طالبان را نگیرند. در غیرآن صلح با طالبان پایدار نخواهد بود. خطراتی که در
گزارش سیگار گفته شده واقعی بوده و نظام سیاسی و ثبات افغانستان را تهدید می‌کنند.
- پیوند نشر در خبرگزاری هشدار
نظرات
ارسال یک نظر