در کار زار انتخاباتی غنی کدام نیروها نقش دارند؟

محمد اشرف غنی پیش از این‌ که در انتخابات ریاست جمهوری 1393 شرکت کند، در انتخابات ریاست جمهوری 1388 خود را نامزد کرده بود، نتوانست آرای بلند بگیرد؛ اما پنج‌سال بعد از آن با حمایت امریکا، حامد کرزی و با گرفتن آمادگی بهتر، بار دوم در انتخابات برای گرفتن ریاست جمهوری شرکت کرد.

 در انتخابات ریاست جمهوری 1393 رهبران قومی، دموکرات‌هایی که شیفته‌ی چهره‌ی اکادمیک و تکنوکرات اشرف غنی بودند در تیم انتخاباتی او نقش گرفتند. آقای غنی تلاش کرد که معاون اولش تاجیک تبار باشد؛ اما نتوانست فردی مناسب را از میان تاجیک‌ها پیدا کند به دلیل این‌ که عبدالله عبدالله نامزد ریاست جمهوری بود و احمد ضیا مسعود، معاون نخست زلمی رسول. اکثریت چهره‌های سیاسی تاجیک‌تبار از عبدالله عبدالله حمایت می‌کردند.

 اشرف غنی با ناگزیری به سراغ جنرال دوستم رفت که در میان ازبیک‌ها و ترک‌تباران نفوذ کاریزماتیک دارد و او را به‌عنوان معاون اول و سرور دانش را که توسط کریم خلیلی معرفی شده بود، به‌عنوان معاون دوم  انتخاب کرد. کریم خلیلی به‌‌عنوان رهبر با نفوذ در میان هزاره‌ها و حامدکرزی به‌عنوان رهبر سیاسی در میان پشتون‌ها، از اشرف غنی حمایت می‌کردند. به غیر از آنها، از میان اقوام مختلف دموکرات‌های جوان، گروهی دیگری بود که اشرف غنی به آنها اتکا داشت و آنها نیز از او حمایت می‌کردند.

 انتخابات در دور نخست به پیروزی نرسید، رقابت دور دوم انتخابات میان عبدالله و اشرف غنی برگزار شد. به دلیل تقلب گسترده‌ی که صورت گرفت نتیجه‌ی آن جنجالی شد و در نهایت با پا فشاری امریکا، اشرف غنی و عبدالله طرح تشکیل حکومت وحدت ملی را پذیرفتند.

اشرف غنی برای این‌که قدرت خود را تقویت کند و در آینده با چالش قدرت و نفوذ رهبران قومی، به‌ویژه رهبران قومی غیر پشتون مواجه نشود، آنها را در حکومت خود امتیاز نداد و حتا آنهایی را که از او حمایت کرده بودند نیز از خود راند. جنرال دوستم به‌عنوان رهبر قومی که معاونش اولش بود در انتخابات بانک رای او شده بود، دیری نگذشت با اتهاماتی رو برو شد و در نهایت صلاحیت‌هایش گرفته شد. احمد ضیا مسعود که به‌عنوان نماینده‌ی رییس جمهور در امور اصلاحات و حکومت‌داری بود، بعد از سه سال برکنار شد. محمد کریم خلیلی با آغاز به کار حکومت وحدت ملی منزوی شد؛ اما پس از فشاری که جنبش روشنایی ایجاد کرد، رئیس شورای عالی صلح تعیین شد؛ پذیرفتن این مقام برایش از روی ناگزیری بود. کسانی‌که در « اتاق فکر» تیم تحول و تداوم بودند، اشرف غنی آنها را در اول از خود راند.

آقای غنی به جای امتیاز دادن رهبران قومی به نحوی دیگر در سیاست قوم‌گرایی دست‌زد، مخالفان رهبران قومی را حمایت کرد و عناصر کوچک‌تر را به نمایندگی از اقلیت‌های مذهبی و قومی در حکومت خود، امتیاز داد و حالا در کارزارهای انتخاباتی از آن‌ها استفاده می‌کند. این دور با تجربه‌ی پنج سال حکومت‌داری وارد کارزار انتخاباتی متفاوت شده که رهبران قومی در تیم انتخاباتی او نقشی چندانی ندارند.

 در انتخابات ریاست جمهوری گذشته، بزرگترین پشتوانه‌ی اشرف غنی رهبران با نفوذ قومی مانندِ جنرال دوستم، محمدکریم خلیلی، حامدکرزی و شماری تکنوکرات و نخبگان قوم‌گرایی بودند که به فرمایش رهبران قومی از او حمایت می‌کردند؛ اما حالا در این انتخابات، اشرف غنی به نقش رهبران قومی و نیروهای دموکرات و نخبگان قوم‌گرا، اتکا ندارد. این بار به نقش پول، مهره‌هایی که در دولت جابجا کرده، ملاها، ریش سفیدان و چهره‌های با نفوذ محلی و خرده رهبران اقلیت‌های قومی و مذهبی، دل بسته است.

نقش پول را در کمپین اشرف غنی از این‌جا می‌توان درک کرد که این‌بار هزینه‌ی کارزارهای انتخاباتی از ده میلیون افغانی به 442 میلیون افغانی افزایش یافته است. بلند بردن سقف مصارف انتخاباتی می‌تواند روپوشی باشد که تیم «دولت‌ساز» بتواند بیشتر مصرف کند.

در ماه‌های گذشته شاهد بودیم که به بهانه‌ی اصلاحات در دولت و جابجایی مسئولیت‌ها، در سراسر کشور افراد جدید در موقف‌های دولتی تعیین شدند. اشرف غنی و  سرور دانش شمار مشاورانش را افزایش دادند که بیشترِ آنها افراد با نفوذ محلی و ملاهایی اند که به آنها امتیاز داشته شده تا در کارزارهای انتخاباتی، موثر واقع شوند.

در تیم انتخاباتی اشرف غنی از سطع رهبری تا رئیس دفترهای انتخاباتی آن، افراد با نفوذ اجتماعی و سیاستمداران نوظهوری‌ نقش دارند که با استفاده از نفوذ آنها درکمپین‌های انتخاباتی، استفاده می‌شود. این نکات و استفاده از منابع دولتی، کارزارهای انتخاباتی اشرف غنی را متفاوت کرده است. اشرف غنی این‌بار با زمینه‌ها و تفاوت‌هایی که مطرح شد، کارزارهای انتخاباتی خود را متفاوت انجام می‌دهد. به جای اتکا به رهبران قومی و تکنوکرات‌های دانشگاهی به نیروهای فعال اجتماعی و افراد با نفوذ و متوسطِ جامعه که می‌توانند آرای بیشتر جمع کنند و نیروهای دولتی که غیر مستقیم به نفع این تیم، کار می‌کنند با نامزدان دیگر رقابت می‌کند و کارزارهای انتخاباتی خود را پرتحرک‌تر از دیگران، پیش می‌برد.